Mantelzorg.

In deze zo warme en daardoor kleurige lente, is het een feest om in mijn tuin bezig te zijn. Ik vind er troost en voldoening, na het werken in de praktijk. Er zijn weer veel mensen ziek. Om beurten ga ik bij ze langs, de een heeft een ander ziektebeeld dan de ander, en daardoor ook andere klachten die ik probeer te behandelen. Maar een ding hebben ze allen gemeen: de behoefte aan een luisterend oor. Daarom maak ik tijd en blijf dan meestal even hangen aan het eind van de ochtend of middag. Om te horen wat er speelt is rust in het gesprek onontbeerlijk. Zo kom ik ook bij mevrouw Dierbaar. Ze heeft al een aantal jaren multipele sclerose. Ik ken haar als een aardige opgewekte vrouw, die haar ziekte met bewonderenswaardige moed in de ogen kijkt, en haar leefstijl aanpast aan haar beperkingen. Ze is getrouwd, heeft twee kinderen, die beiden in de omgeving wonen. Ze heeft ook kleinkinderen. ìWeet je wat ik zelf het meest mis?í, zegt ze als we bij haar op het terras zitten. ìDat ik zelf mijn kleinkinderen kan oppakken, en even knuffelen. Ik moet altijd maar weer wachten, tot ze me in handen gegeven worden, of even op schoot gezet worden. Vroeger droomde ik dat ik mijn dochter zou helpen bij het organiseren van kinderfeestjes, maar ook dat kan ik niet. Gelukkig zijn mijn handen nog goed. Dus maak ik de uitnodigingen voor de verjaardagen van de kinderen, ik plak en knutsel, dan draag ik toch op mijn manier mijn steentje bij. Maar eens houdt ook dat op.î Haar man brengt een drankje. ìDat zult u wel nodig hebben met het warme weerî, zegt hij vriendelijk, geeft zijn vrouw een kopje thee, en verdwijnt weer naar de achtergrond. Hij is onmisbaar. Zonder hem zou mevrouw Dierbaar niet zelfstandig kunnen functioneren. ìAch, geef even mijn vestje aan. Kan je ook dat papiertje even oprapen? Ik heb het laten vallen. En straks wil ik naar de wc. Dan ga ik liever met mijn krukken, nu staat de rollator hier, vind je het erg om ze straks als de dokter weg is even te brengen?î Hij doet het allemaal, met een glimlach en zonder mopperen. Hij houdt van zijn vrouw, en probeert haar het leven zo gezellig mogelijk te maken. Wat moet ze als hij weg valt? ìDaar sta ik maar niet bij stilî, zegt ze alsof ze raadt waar ik aan denk. ìMijn man is gelukkig gezond, hij heeft u nooit nodig. Maar als ik het aankaart zegt hij: ìKomt tijd, komt raad.î Daar hoop ik dan maar op, en op u!î Natuurlijk zal ik voor ze klaar staan, maar of ik alles op kan lossen? De instanties inschakelen, die er voor zijn, dat is dan punt een. En tijdelijk goede 24-uurs zorg inschakelen ter overbrugging naar een definitieve oplossing, dat is het volgende punt. Maar liever zou ik hun aanraden in een eerdere fase goede zorg in te schakelen, die haar ondersteunt en hem ontlast. Hulp bij het douchen bij voorbeeld, en goede huishoudelijke hulp. Zodat hij met vrienden een kaartje kan leggen, of uit vissen kan. Even weg van de eeuwig durende zorgvraag. Hoewel hij het met liefde doet, en hij nu alle hulp afweert, denk ik dat het beter voor hen beiden zou zijn. Door thuiszorg toe te staan  geeft ze hem zijn broodnodige ontspanning, en   blijft hij in een betere lichamelijke en psychische conditie. Daardoor maken ze meer kans op een langer zelfstandig samen zijn. Mantelzorg is dierbaar, maar vergt veel. Het gebeurt meermalen dat de partner eerder overlijdt dan de zieke, terwijl hij of zij schijnbaar niets mankeerde. De mantelzorger vraagt geen aandacht voor zich zelf.

Alle aandacht gaat uit naar de hoofdpersoon. Als ik weer eens langs ga bij de familie Dierbaar neem ik me voor dit onderwerp opnieuw aan de orde te brengen, op een voorzichtige manier. Ik weet de eerste reactie al. ìDokter, we houden hier niet van pottenkijkers! Zo lang we ons zelf kunnen redden, hebben we niemand nodig!î Dat begrijp ik. Als ik niet zelf in de zorg had gezeten, zou ik misschien wel hetzelfde gezegd hebben. Maar met een kijkje in de keuken van al die fantastische mensen, die hun steentje bijdragen door hulp te bieden aan mensen thuis, ben ik om gegaan. Met de ouder wordende bevolking zullen we in de toekomst steeds creatiever om moeten leren gaan met hulp bieden en aanvaarden in ons eigen huis. Goede voorlichting over de mogelijkheden is het begin. Aan mevrouw Dierbaar ga ik vragen te zorgen voor haar mantelzorger, door aan hem voor te stellen de thuiszorg uit te nodigen voor een kennismakingsgesprek. Dat maakt hun beiden rijker.

Marieke van Schie,

30 april 2007.