Dokter ik slaap zo slecht!

ìIk wil graag weer een slaaptabletje hebben. Kunt u de dokter vragen mijn recept te verlengen?î Mevrouw de Boer klinkt wat aarzelend, alsof ze al weet dat dit niet vanzelf sprekend het geval kan zijn. Mijn assistente aarzelt even, mevrouw de Boer is zo aardig. Ze vraagt op haar liefste toon om een verlenging, terwijl ze al bijna weet wat het antwoord zal zijn. ìU weet dat de dokter u graag  zelf spreekt. Slaapmedicatie wordt in onze praktijk niet als herhalingsrecept voorgeschreven. Zal ik vragen of ze u even terug belt?î Mevrouw de Boer zucht hoorbaar.  ìDe dokter weet, dat ik zonder die tabletjes niet kan inslapen. Bovendien heb ik het niet zo makkelijk op het moment. Mijn zoon is net vertrokken naar het buitenland. Ik zit zo in spanning als die jongen weg is. Wilt u dat receptje anders voor veertien dagen uitschrijven?î Zo gaat het vaak. Mijn assistente onderhandelt met haar vaste klantjes over de slaaptabletten, waarvan wij in de praktijk afgesproken hebben elk recept kritisch te beoordelen, en waarvan de patiÎnten in het algemeen menen automatisch recht te hebben op een verlenging van het recept. Waar mogelijk komt elke patiÎnt naar het spreekuur om een recept toe te lichten. Zo kan ik van keer op keer beoordelen of het wel nodig is dat ik een slaaptablet voorschrijf. Maar mevrouw de Boer is op leeftijd. Ze kan moeilijk naar de praktijk komen. In overleg schrijf ik voor tien dagen inslaap tabletten voor en wil een keertje aan als ik in de buurt ben. ìIk kom eens even met u praten wat we aan die slaapmedicatie kunnen doenî, zeg ik als ik bij haar aan tafel zit. ìU gebruikt het al zo lang, dat sluipt erin. De tabletten weken waarschijnlijk al lang niet meer, na een maand of twee is het effect minimaal, en hebben de bijwerkingen de overhand. Slaperigheid overdag, verminderd reactie vermogen, soms wat jeuk aan de huid, en duizeligheid. Herkent u dat?î Mevrouw de Boer kijkt verschrikt. ìIk hoor het al, u wilt die slaaptabletjes zeker stoppen! Nou, dat doet u me niet aan.. Ik lig direct wakker, en die bijwerkingen herken ik nauwelijks. Een beetje duizelig, dat is iedereen van mijn leeftijd. En suf, nou dat herken ik niet. Ik ben soms wat vergeetachtig, maar dat hoort toch bij mijn leeftijd? Ach dokter, ik ben te oud om verslaafd te raken. Laat mij mijn tabletje nou maar slikken, dan hebt u geen kind aan me!î Wat is dat nou toch moeilijk. Ik leer op elke nascholingscursus dat slaaptabletten uit den boze zijn. 12% van alle mensen boven de vijf en zeventig jaar gebruikt slaapmedicatie. Het vele en onverwachte vallen heeft er waarschijnlijk mee te maken. Ook het dommelen in de stoel, en duizeligheid overdag. Het vervelendste is, dat de slaaptabletten niet meer helpen als je ze langer dan twee maanden aaneen gebruikt. Maar de angst om niet te slapen is zo groot, dat de meeste patiÎnten die tabletjes koesteren als een dierbare vriend. ìWat kan ik u bieden om het toch eens zonder te gaan proberen?î,vraag ik haar. ìZou u eens op willen schrijven voor een weekje wat er gebeurt als u om en om een tabletje neemt. Dan kickt u langzaam afî. Ze onderhandelt slim. ìIk stel voor dat ik elke dag een half tabletje inneem, gedurende een week. Wat vindt u daarvan?î Dat kan ook. Ik spreek haar weer na een week. Het was best moeilijk, en vooral zo onwennig. De spanning van het niet slapen maakte het al moeilijk om naar bed te willen gaan. We hadden een aantal alternatieven benoemd. Een kopje kruidenthee, anijsmelk naar moeders recept/Maar vooral niet te veel, anders moest ze ís nachts een keer extra uit bed om te plassen. Mevrouw de Boer waardeert het wel, dat ik haar voorlicht over de gevolgen van die slaaptabletten. Dus spreek ik af dat we er een ander tabletje voor in de plaats geven. Valeriaan kan soms weldadig werken, en is plantaardig. Geen bijwerkingen, mits ze er eentje per avond inneemt. Dat is een idee. Ze stemt toe en we proberen het twee weken. ìHet was wel doorbijten, dokter!  Ik viel wat minder snel in slaap, maar heb toch het idee dat het me lukken gaat. Mijn vriendin doet mee. Ik heb haar verteld over de kwalijke bijwerkingen van die slaaptabletten. Als ik er nou vijf in huis mag hebben voor de echt moeilijke dagen?î  Dat is een deal. Ik besef maar al te goed dat alle medicatie afhankelijke patiÎnten hun recepten van hun dokters hebben gekregen. Het is nooit hun schuld, wij zouden niet moeten zwichten, en er liefst nooit aan beginnen!î

Marieke van Schie,

13 mei 2007.