Rijdt de huisarts nog visite?

 

Tijdenshet telefonisch spreekuur krijg ik meneer Harmsen aan de lijn. ìO,gelukkig, dat ik u zelf tref! Mijn vrouw zit te gillen van de pijn, ikweet echt niet wat er aan de hand is. Maar u hoort het wel, ik weet megeen raad. Kan u langs komen?î Meneer Harmsen is hoog bejaard, evenalszijn vrouw. Ze wonen nog gezellig samen thuis, in hun eengezinswoning,waar ze al meer dan veertig jaar geleden in trokken. De laatste jarengaat zij achteruit, lichamelijk en geestelijk. Haar man zorgt helemaalvoor haar. Haar grootste deugd is het eeuwig optimisme, en de adoratiewaarmee ze haar man omringt. Ze vindt hem geweldig, vertouwt al haarhele leven op zijn inventiviteit. Daar is niets nieuws onder dehorizon. Maar haar lichamelijke gebreken tellen de laatste jaren zwaar.Een frozen shoulder, die altijd wat pijnlijk is. KnieÎn die pijnlijkzijn, maar daar is een traplift voor gekomen. En sluipendeincontinentie, waar gelukkig samen met de dames van de thuiszorg ookeen oplossing voor gevonden is/ Bijna negentig, dan zijn bekkenbodemoefeningen niet meer haalbaar. Toch een zonnig humeur, dank zij ofondanks haar tanend geheugen.  Maar nu gilt zeineens alles bij elkaar. ìIk kom!î, meer komt niet over want meneerHarmsen heeft de hoorn al neer gelegd. ìAch, schrijf even op wie ikterug moet bellen?î, vraag ik mijn assistente, terwijl ik in vliegendevaart mijn dokterstas pak en mijn sleutels en telefoon zoek. Op wegnaar mijn auto kom ik Nadia tegen. Ze is een kwartier te vroeg, heefteen afspraak om halftwee. ìIk word net weggeroepen naar een spoedgeval,ben zo terug. Maak het je even gemakkelijk met een krantjeî, vraag ikhaar. Ze kijkt wat sip en loopt door. Bij aankomst zie ik mevrouwHarmsen schuin in haar stoel hangen. ìMijn rug doet zoín pijn, o,o,oÖîIk probeer haar omhoog te helpen. Ze heeft van schrik alles latenlopen. Helaas, dat is pech. Samen met haar man help ik haar in schoongoed, nadat we alle ongeregeldheden weg gewerkt hebben. De tranen staanin zijn ogen. ìWat had ik moeten beginnen als u niet gekomen wasî,mompelt hij.  Ik ben er, wat langer dan ik dacht.Mevrouw Harmsen heeft een inzakking fractuur. Al jaren bekend metosteoporose heeft ze plotseling een ingezakte wervel in haar rug. Datdoet pijn, vooral de eerste dagen. Is ook niet te voorkomen. Ik geefeen injectie tegen de pijn, beloof de thuiszorg te bellen, en vliegterug naar mijn spreekuur. ìNadia heeft een andere afspraak gemaakt, enook de tweede afspraak vervaltî, vertelt mijn assistente. Nadia wildeniet langer wachten, ze kwam knel met haar andere afspraken.  ìDaarhaast ik me nog voorî, schiet het door mijn hoofd. Aan de andere kantben ik blij dat ik het middagspreekuur rustig kan beginnen. De volgendedag moet ik toch bij de familie Harmsen in de buurt zijn. Ik zie lichtin de kamer, en stop even. Als meneer Harmsen de deur open doet is hijblij verrast. ìDokter, fijn dat u er bent! En ik had niet eens gebeld,want vandaag ging het weer een beetje.î Ik leg uit, dat ik ongerustwas. Op hun hoge leeftijd is slaap en rust heel belangrijk. ìHeeft ugeslapen?î, vraag ik aan zijn echtgenote. ìO ja, met die pijntabletjes,die u me gisteren heeft gegeven ging het goed.î  Ik had haar morfine tabletjes gegeven voor de acute pijn, en pleisters voor de langere termijn.

Deharmonie was weer een deel hersteld. Maar aan het vermoeide gezicht vanhaar echtgenoot zie ik, dat dit zijn tol weer heeft geÎist. ìIk heb nogwat onderleggers meegenomen voor in het bed, als er soms een ongelukjezou plaats vinden. Kan ik u daarmee plezier doen?î Haar man is er blijmee. ìBestel maar een doos voor ons, dat lijkt me een uitkomst!î Iklaat ze achter bij de maaltijd, gelukkig nog steeds in hun eigen huis.Visite rijden is een deel van het vak. Deze week las ik in eenweekblad, dat Kees de Hoog, hoogleraar gezinssociologie in Wageningen,verzuchtte dat de maatschappij zo blikkerig en onemotioneel isgeworden. Als voorbeeld noemde hij de huisarts ìdie vroeger bij jethuis kwam, en die je nu pas na eindeloos bellen als een echt mens aande lijn krijgtî. Ik voelde me echt aangesproken. Nog steeds rijd ikvisites, elke dag, en zelfs een middag per week, bij ouderen, die nietmeer naar de praktijk kunnen komen. Het is een dankbaar maar tijdrovendgebeuren. Een visite kost uit en thuis gemiddeld drie kwartier. Met detarieven, die in 2006 gerekend gaan worden vraag ik me wel af,welkehuisarts trouw blijft aan zijn principes, en visites blijft rijden.Voor minder dan vijftien euro komt geen vakman meer bij mee aan huis.Maar in de gezondheidszorg tellen dit soort realiteiten niet. Ik hoopvan harte, dat ook de jongere generatie huisartsen het belang van dehuisvisite blijft zien. Nog meer hoop ik, dat de zorgverzekeraars hetons mogelijk blijven  maken onze patiÎnten  in de toekomst de zorg aan huis te geven, die ze nodig hebben.



Marieke van Schie,

1 mei 2005.