Gezond dieet helpt ouderdomsblindheid voorkomen

ìMijn vader heeft de laatste jaren van zijn leven niet meer kunnen lezen. Hij was altijd zo geÔnteresseerd in alles wat zich in de maatschappij voordeed. Daarnaast vond hij troost in de bijbel. Van jongs af aan lazen we thuis altijd een hoofdstuk voor het eten. Dat lukte ook niet meer. We hebben dat proberen op te lossen met een lees apparaat, dat de woorden vergrootte, en een abonnement op de blinden bibliotheek. Ik las de krant en de bijbel voor. Dat was een gedeeltelijke oplossing, maar het gaf toch verlies van zijn zelfstandigheid. Mijn vader is overleden en nu ik zelf ouder word, vraag ik me af, wat mijn voorland is? Is er iets wat ik kan doen om deze oogziekte te voorkomen?î
 
Terwijl mevrouw Spijker aan het woord is, gaan mijn gedachten terug naar haar vader, een man met veel interesses. Het was een feest om hem te ontmoeten. Als ik kwam stelde hij dat op hoge prijs. Genoot van een praatje. Ik keek naar zijn bloeddruk, schreef zijn medicijnen voor en luisterde naar de wederwaardigheden van de afgelopen weken.
Tussen hem en zijn dochter was een innige relatie. Ook tussen haar en mij groeide een vertrouwensband, mede gebaseerd op mijn grote bewondering voor haar inzet ten aanzien van haar vader. Samen hadden ze het goed. Voor elk probleem zocht ze een oplossing. Zo ontdekte ik via haar dat er veel hulpmiddelen zijn voor mensen met ouderdomsblindheid. Een televisieloep, speciaal eet- en drinkgerei, de gesproken bibliotheek. Visio bleek een goede adviseur voor het aanmeten van hulpmiddelen opmaat.

Maar wat ze preventief kon doen? Ik wist het niet een twee drie. ìIk ga me nog eens extra oriÎnteren. Wie weet zijn er nieuwe ontwikkelingen.î 
Met die woorden is ze voorlopig tevreden. Zo start ik mijn zoektocht op internet en in de medische literatuur.

Tot mijn verrassing vind ik bruikbare informatie, gepubliceerd in een medisch tijdschrift, de Jama. De blindheid op oudere leeftijd heet: 'ouderdoms macula-degeneratie (OMD)'. Demacula, ook wel de 'gele vlek' genoemd, is het centrale deel van hetnetvlies waarmee je scherp ziet. In de macula zitten een groot aantal kegeltjes. Dit zijn lichtgevoelige cellen die contrast en kleurenkunnen waarnemen, waardoor het onderscheiden van details mogelijk wordt gemaakt.  Dit wordt het centrale, scherpe zien genoemd. Hiermee kun je bijvoorbeeld gezichten herkennen, lezen en tv kijken. Bij de macula degeneratie sterft het centrum van het netvlies af. Het is debelangrijkste oorzaak van ongeneesbare blindheid in de geÔndustrialiseerde landen. Met het stijgen van de leeftijd neemt het aantal patiÎnten met ouderdomsblindheid toe. Het eindstadium van deziekte treedt gemiddeld op in de leeftijd van 70 tot 75 jaar. In de VS heeft 11,5% van de blanke tachtigplussers met het eindstadium van deze aandoening te maken. Zonder effectieve behandeling verdubbelt dit aantal in de komende twintig jaar naar verwachting naar zo'n drie miljoen patiÎnten in de VS alleen. In Nederland heeft ÈÈn op de tien tachtig-plussers met deze aandoening te maken. Volgens berekening van een Nederlandse oogarts-onderzoeker, dokter van Leeuwen, komen er in 2015 jaarlijks 7.540 nieuwe OMD patiÎnten bij, tegen 4.420 op dit moment. Mensen die roken of bij wie OMD in de familie voorkomt hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze ouderdoms blindheid. Het ontstaan van deze blindheid op oudere leeftijd kan worden voorkomen door voldoende vitamine C, E, zink en beta caroteen te eten. Goede bronnen voor vitamine E zijn bijvoorbeeld plantaardige oliÎn, eieren en noten. Voor vitamine C zijn dat citrusvruchten en sappen, broccoli en aardappelen. Hoge concentraties zink vinden we in vlees, kip, vis,granen en melkproducten en beta caroteen zit vooral in wortelen,boerenkool en spinazie.  Dat is een buikbaar artikel, hier kan ik naar ik hoop de dochter van meneer Spijker blij mee maken. Garanties zijn niet te geven, maar het is een prettig gevoel, een richtlijn te kunnen volgen waardoor de kansen stijgen om niet aan deze aandoening te gaan lijden.
 
Ik maak een kopietje van dit artikel, en bel haar op.  ìIk heb wat gevondenî, meld ik haar. Zal ik het artikeltje klaar leggen bij de assistente? Kijk er dan eens naar. En als u behoefte heeft om er nog eens over tepraten, bent u van harte welkom!î Dat gaat ze doen.

Wat is het heerlijk om in zoín schijnbaar onoplosbaar probleem een handreiking te kunnen geven.  Niet alle vormen van macula degeneratie zijn te voorkomen, of te behandelen. Er is een vorm, die al op jeugdige leeftijd toeslaat. Dat noemen we de juveniele macula degeneratie, of de ziekte van Stargardt. Deze ziekte komt voor bij ÈÈn op de tienduizend mensen, is erfelijk bepaald, en kan tot uiting komen vanaf het zevende levensjaar. Het centrale zien gaat verloren, maar de Patienten kunnen vanuit de ooghoeken het linker en rechter deel van het gezichtsveld blijven zien, waardoor je je kan bewegen zonder ergens tegenaan te lopen. Hier helpt een dieet niet. Wel zijn er speciale brillen, met gele of oranje glazen, die het scherp zien vergroten en beschermen tegen fel licht. Helaas is er voor de jeugdige vorm nog geen oplossing of preventie gevonden.

Marieke van Schie
4 januari 2006