Schaapjes tellen

"Ik heb een klein probleem, dat grote consequenties heeftÖ", zegt meneer van Baak. "Ik val wel in slaap maar word dan na een uur of twee wakker. Dan begint het schaapjes tellen. Ik hoor de klok van de buren, die de uren aftelt waarin ik wakker lig. Soms doezel ik weg, maar tegen de ochtend als ik opsta heb ik het gevoel een groot deel van de nacht wakker gelegen te hebben. Mijn vrouw ligt heerlijk te slapen, ik hoor haar ademhaling maar gaan, en dan benijd ik haar. Waarom kan zij wel slapen en ik niet? Ik heb eigenlijk nauwelijks zorgen, financieel kunnen we ons voldoende permitteren, we hebben het goed samen, mijn  baan isdruk, maar ik kan het wel aan. Ik wil dat dit stopt. Heeft u een slaappil?"Het hoge woord is eruit. Terwijl hij zijn verhaal vertelt kijk ik naar hem. Meneer van Baak is wat te zwaar, een man van het goede leven. Hij heeft een rode gelaatskleur, is gekleed in een klassiek pak met stropdas, klaar om door te gaan naar zijn werk. Ik vraag hem waaruit zijn werkzaamheden bestaan. Hij is interim manager  bij een groot bedrijf. Fusies dreigen. Hij blijkt op niet te lange termijn enkele mensen een minder plezierige boodschap te moeten brengen: ontslag wordt aangevraagd wegens dubbelfuncties. Hij kan dat goed, maar is in zijn hart toch begaan met de mensen die ook thuis deze boodschap weer moeten brengen. Dat heeft grote consequenties,ondanks het feit dat er een goed sociaal plan aan gekoppeld wordt. "Hoe verwerkt u dat?", vraag ik. "Heeft u een plek waar u dat doorspreekt of moet u het zelf maar op zien te lossen?" Hij kijkt verbaasd: "Bij ons is dat niet gebruikelijk. Ik heb die job nu eenmaal, daar ben ik voor aangesteld. Ik moet dat op zien te lossen, bij en ander kan ik dat niet neerleggen. Waarom vraagt u dat eigenlijk?" Ik leg het verband tussen zijni n mijn ogen zware job: het omgaan met menselijk geluk in de vorm van het behoud van een baan of tegen je wil met ontslag moeten gaan, en zijn wakker worden voor hij in een diepe slaap duikt. Hoewel je verstand dat allemaal goed regelt, kan je gevoel in opstand komen. Ik weiger zijn slaaptabletjes niet,maar vraag hen er zuinig mee om te gaan. Verder ontspanning te zoeken in de avonduren voor het slapen gaan. Om zo de spanning weg te laten glijden, en vooral na het eten geen alcohol meer te gebruiken. Het zogenaamde slaapmutsje houdt vele mensen wakker, ze slapen wel in, maar slapen niet door. Meneer Baak blijkt elke avond voor het slapen gaan een cognacje te nemen. "Beter dan een slaappil", dacht hij. Nu besluit hij dat op proef te laten staan. Ik doe hem nog een voorstel: "Probeert u eens een half uurtje voor het slapen gaan uw gedachten op papier te zetten. Wat u spontaan invalt, de gedachten van dat moment. Maak er een ritueel van: op een vaste plek. Kijk eens of dat uw geest leeg maakt. Soms wordt iemand wakker op het moment dat hij in zijn slaap te moeilijke dingen moet doen. Dat dagboek blijkt vaak goed te werken. Het is niet voor een ander bestemd, maar is helemaal privÈ voor u zelf." Meneer Baak is niet zo'n schrijver, en al helemaal niet gewend zijn gedachten te delen, niet met een ander, laat staan met zich zelf. "Ik zal eens kijken wat ik met uw suggesties kan doen", zegt hij. "Voorlopig ben ik blij met uw receptje, over een maand hoort u meer van me." Slaapproblemen komen veel voor, mevrouwVerschure zie ik die ochtend met hetzelfde probleem. "Ik heb toenemende slijtage aan mijn knieÎn, als ik de trap oploop hoor ik mezelf kraken. 'sNachts kan ik niet slapen van de pijn, overdag heb ik afleiding, Heeft  u een slaaptabletje voor me?"Dat lijkt me geen goed idee, adequate pijnstilling is een betere optie. "Wat slikt u tegen de pijn?", vraag ik. Ze slikt een paracetamol, is tegen tabletten.Maar steeds maar wakker zijn is ook niet alles, overdag heeft ze geen energie meer. "Ik geef u een goed tablet tegen de pijn, en hoop dat u dan weer kan slapen", stel ik voor. "Aan slaaptabletten raakt u gewend, op den duur helpen ze steeds minder. Pijnstillers zijn natuurlijk op den lange duur geen oplossing, maar kunnen een operatie uitstellen. Bij erge klachten kan ik u verwijzen voor een consult bij de orthopeed, die eventueel een nieuw kniegewricht kan plaatsen.". Mevrouw Verschure is akkoord, ook zij vertrekt met een recept, en belooft over twee weken te laten horen hoe het met haar gaat. Jeanet heeft een andere oplossing gevonden: als ze wakker is lost ze een puzzel op, of  leest ze in haar bridge boek wat bladzijden na. "Dat dwingt me mijn gedachten te concentreren op iets anders. Ik val dan na een uurtje weer in slaap, en zo heb ik geen tabletjes nodig!"Slapen is een levensbehoefte, te lang slapen maakt moe. We hebben zo'n zeven uur nodig om fit de dag in te gaan. Schaapjes tellen in de nacht hoort soms bij het leven.